Liposomy

Liposomy są to bardzo małe, kuliste struktury, zbudowane z podwójnej warstwy lipidowej. Są pęcherzykami wypełnionymi wodą (lub wodnym roztworem), otoczonymi warstwą lipidową. Otoczka liposomów jest zbudowana analogicznie do błon biologicznych.

Często jest to fosfatydylocholina – ta sama substancja, która występuje w błonie komórkowej w organizmie człowieka. Możemy ich używać jako mikroskopijne kapsułki wypełnione rozmaitymi substancjami czynnymi, np. witaminą C, innymi witaminami K, D oraz innymi substancjami aktywnymi.

Liposomy posiadają zdolność do transportowania zarówno wody, jak i substancji tłuszczowych, co czyni je bardzo dobrym systemem transportującym substancje do komórek naszego ciała.

Zastosowanie liposomów

Liposomy mogą mieć szerokie zastosowanie: w medycynie, jako suplemementy diety, a także w kosmetologii.

W medycynie – leki antywirusowe albo antybakteryjne są zamykane w liposomach i uwalniane po to, aby przez długotrwałe, zrównoważone uwalnianie, zmniejszyć toksyczność, wydłużając jednocześnie długość działania leku. Coraz częściej liposomy znajdują zastosowanie również w kosmetyce. W tym przypadku traktuje się liposomy jako czynniki, które zwiększają wchłanialność substancji przez skórę czy naskórek.

Należy wspomnieć o rynku suplementacyjnym, gdzie stosuje się innowacyjne preparaty o niezwykle wysokiej biodostępności. Dlatego też stosowane porcje witamin (lub innych substancji prozdrowotnych) mogą być zdecydowanie niższe, a i tak efekt bardzo dobry.

W internecie można znaleźć artykuły i filmy, które opisują i pokazują metody na wytwarzanie liposomów domowym sposobem. W praktyce nie jest to, niestety, takie proste, gdyż:

Do powstania liposomu o wysokich właściwościach potrzebna jest duża ilość wysokiej jakości fosfatydylocholiny, co jest niezwykle trudne do uzyskania w warunkach domowych. Produkty liposomalne zawierają minimum 400 mg fosfatydylocholiny na 5 ml preparatu.
Do wytwarzania liposomów niezbędny jest odpowiedni park maszynowy i sterylne laboratorium, zwłaszcza jeżeli mowa jest o nanotechnologii. W warunkach domowych niemożliwe jest, aby wytworzyć liposomy o właściwym bardzo małym rozmiarze.
Liposomy są dość niestabilne, co stanowi jedno z największych wyzwań w procesie ich produkcji.
Liposomy (np. witamina C, glutation, itp.) są wyjątkowo nietrwałe w obecności tlenu. Wszystkie produkty liposomalne produkowane są pod kontrolą w sterylnym laboratorium o standardzie farmaceutycznym zabezpieczającym przed kontaktem z tlenem.

Liposomy możemy podzielić na liposomy sztuczne i liposomy naturalne

Liposomy naturalne – lipidy (cholesterol, trójglicerydy i inne) transportowane są w środowisku wodnym organizmu, z krwią i płynem tkankowym w postaci cząsteczek lipoproteinowych. Mają one postać pęcherzyków lub dysków otoczonych podwójną lub pojedynczą warstwą lipidową błony, zbudowaną z fosfolipidów, które otacza łańcuch – białka apolipoproteiny.

Fosfolipidy składają się z hydrofilowej „głowy” i hydrofobowego „ogona”. Gdy fosfolipidy są umieszczone w roztworze wodnym, hydrofobowe ogony umiejscawiają się naprzeciw siebie w celu „odpychania” cząsteczek wody i jednocześnie formują specjalną podwójną warstwę, podczas gdy hydrofilowe „głowy” tworzą mostki wodorowe z cząsteczkami wody.

Podwójna warstwa lipidowa prowadzi do utworzenia zamkniętej przestrzeni (liposomu) i całkowicie odgranicza cząsteczki wody od hydrofobowego „ogona”.

Biodostępność

Zwyczajna kapsułka lub tabletka, którą spożywamy, musi najpierw przedostać się z jamy ustnej do dalszych odcinków układu trawiennego, aby w końcu zostać wchłonięta w jelicie cienkim.

Podczas tego procesu enzymy trawienne w jamie ustnej i żołądku, kwasy żołądkowe, żółciowe i bakterie jelitowe rozkładają składniki odżywcze, zanim zostaną one ostatecznie przetworzone w wątrobie i staną się dostępne dla komórek organizmu.

Fosfolipidy nie przepuszczają do swojego wnętrza soków trawiennych. Ta cecha czyni je bardzo dobrym sposobem na dostarczanie do komórek ciała substancji o kwaśnym odczynie lub podatnych na działanie enzymów trawiennych.

Transport liposomów

Kiedy tylko liposom znajdzie się w świetle jelita cienkiego, od razu zostaje wchłonięty przez komórki nabłonka jelita cienkiego, znajdujące się w kosmkach jelitowych. Następnie liposomy te bezpiecznie wędrują układem limfatycznym do różnych narządów ciała.

Zaletą liposomów jest to, że są tak małe, iż mogą bez problemu przechodzić przez ściany naczyń krwionośnych. Dzięki temu liposomy mogą opuścić naczynie krwionośne i skupić się na miejscu, w którym występuje niedobór witamin. Normalne ściany naczyń krwionośnych są słabo przepuszczalne, dając taki efekt, że liposomy będą tak długo krążyć, aż natrafią na miejsce niedoboru witamin. Sprawia to, że liposom kumuluje się w obrębie miejsca niedoboru dając pożądany efekt.

Sposób dostarczania składników odżywczych na poziomie wewnątrzkomórkowym odbywa się to na kilka sposobów:

Endocytoza – proces, w którym liposom przedostaje się do wnętrza komórki bez przechodzenia przez błonę komórkową. To komórka pochłania liposom, tworząc pęcherzyk ograniczony błoną (tzw. endosom).

Adsorpcja – liposom przylega do błony komórkowej i uwalnia swoją zawartość do wnętrza komórki.

Fuzja – warstwa fosfolipidowa liposomu łączy się bezpośrednio z błoną komórkową, a zawartość liposomu przedostaje się do przestrzeni wewnątrzkomórkowej.

Wymiana lipidów – zawartość liposomu i wnętrza komórki ulegają zamianie.

Czym jest liposom i technologia liposomalna

Liposomy

Zastosowanie liposomów

Liposomy możemy podzielić na liposomy sztuczne i liposomy naturalne

Biodostępność

Transport liposomów